Bûten de twa hôven dy’t der doe fûn binne, waard der ek noch in tredde plak mei in soad deaden fûn. De Zee: “Koe men by de foarige grêven noch fan oarder een regel prate, hjir lei alles op en troch inoar hinne; in bewiis dat dit beierdigjen hjir hastich en sûnder soarch en oarder plak hân hie.”
Wy witte hoe’t dat massagrêf ûntstien is, en ek krekt wannear: op 12 oktober 1463. Op de alfde nammentlik is der op it kleasterterrein en yn de omkriten in grouwelige fjildslach útfochten, dêr’t in protte striders de dea fûnen. De deaden binne in dei letter yn in massagrêf begroeven.
De Fetkeapers hienen yn de streek fan Jirnsum, Akkrum en Aldeboarn yn dy jierren in soad te fertellen. De belangrykste fan har wie Janko Douwema, dy’t op de Douwemastins tusken it kleaster Ealsum en it doarp Jirnsum wenne. Syn wichtichste meistanner wie Jouke Galema yn Eagmaryp.
Mar der wennen ek Skieringers yn de omkriten: de Abbinga’s dy’t op Abbenwier wennen, en de bruorren Agge en Haring Donia.De Donia’s wienen by de Skieringer partij, mar se beskôgen har as freonen fan Douwema, omdat hja tochten by dizze machtige man mear berikke te kinnen as by har eigen partij. Douwema hat der tinklik net safolle foar field, en de freonskip fan de Donia’s ferkearde yn bline hate.
De Zee: “De jûns moat it kleasterhiem en fjild te Ealsum in freeslik oansjen west ha. Rûnom leine de deaden en de ferwûne striders. Wolno, de lêsten waarden binnen de kleastermuorren sa goed mooglik fersoarge en âld pater Klaas hie mei Anken Egges de hannen fol om pluksel te raffeljen út linnen dat yn steapels nêst him lei yn de grutte seal. Mater Lisk dribbelt fan de iene keamer nei de oare om bêden yn oarder te bringen, dêr’t de susters en lekebruorren de stakkerts op delflije, wylst master Wiltsje al mar dwaande is om de wûnen te súverjen.”
De boeren fan Janko Douwema hawwe de oare deis in grut gat yn de kleasterterp groeven. Omdat der noch hieltyd gefaar driigde fan in Skieringer tsjinaksje, waarden de deaden yn sân hasten yn it grêf smiten en bedobbe.
Ut it boppesteande wurdt dúdlik dat de kleasters yn dy jierren fol striid en noed net mei rêst litten waarden. Om partij te wêzen yn in oarloch wie alhiel net de bedoeling fan de susters, dy’t it kleaster befolken. It nonnenkleaster is wierskynlik in 1417 stifte. As stifter wurdt Jieuke Aelsuma neamd.
It kleaster waard oprjochte op it plak fan it doarp Ealsum. Dat doarp hie al lang in tsjerke. It kleaster waard gewoan by dy tsjerke oanboud.Soks ferklearret ek, dat der bûten it al beskreaune massagrêf twa tsjerkhôven fûn binne; it iene wie fan it doarp, it oare fan it kleaster.
Yn de oarloch om 1460 hinne is it kleaster noch sparre. Yn 1521 waard it hiele kompleks platbarnd troch de Boergondiërs. It is lykwols fluch werd opboud, want de jierren dêrnei wurdt kleaster Ealsum werd ferskate kearen neamd. It is mei Ealsum gien as mei fierwei de measte oare Fryske kleasters: nei de oergong fan Fryslân nei de Reformaasje is it ôfbrutsen.
